Tükenmişlik (Burn-Out) sendromu nedir, belirtileri nelerdir? Nasıl Önlenir?
Tükenmişlik belirtisinin tarifi yapan şahıs, Maslach Tükenmişlik Ölçeği’ni geliştirmiş olan Christina Maslach doğrulusunda yapılmıştır. Tükenmişlik belirtisi, enerji kaybı, kafayarısızlık, duygusal anlamda tükenme ve yıpranma hallerine verdiği addır. Tükenmişlik belirtisi üç temek boyuttan oluşur. Bu boyutlar:
- Duyarsızlaşma
- Bireysel kafayarı
- Duygusal tükenmedir.
Bu belirti, çaresizlik, umutsuzluk, hayal kırıklığı, fiziksel bitkinlik gibi belirtiların bireyin hayatına yansımış biçimi olarak tanımlanır.
Tükenmişlik Sendromu Bulguları Neler?
Tükenmişlik Sendromu, genelde bireylerin işleriyle ve günlük yaşamıyla etkileşimi neticesi oluşur. Bu amaçla belirti bilgilerı geceleri görülmez. Yalnızca gündüzleri görülür. Birey yaşamına dair işlerinde kafayarısız olursa meydana çıkar. Gerilim gibi bir tetikleyici problem bulunduğunda hastalık daha da artabilir.
Tükenmişlik belirtisi, şahısde aşırı yorgunluk, bitkinlik, isteksizlik, depresyon, alkol kullanımı, endişe gibi rahatsızlıklar görülür. Tükenmişlik belirtisi genel olarak kümelera ayrılarak incelenir. Bu şekilde, bilgiler daha net görülür. Bu kümeler bedensel, duygusal ve davranışsal olarak üçe ayrılır.
1- Duygusal Tepkiler
- Aşırı şüphe
- Değersiz hissetme
- Kaygı
- Kendine güvende azalma
- Zihin karışıklığı
- Motivasyonda azalma
- Kurallar konusu ile alakalı netlik
- Sabırsızlık
- Sinirlilik hali
- İlgisizlik
2- Bedensel Belirtiler
- Kronik yorgunluk
- Enerji azalması
- Uyku bozukluğu
- Nefes problemları
3- Davranış Bozuklukları
- Alınganlık
- Tahammülsüzlük
- Savunma – suçlama hali
- İlişkilerin bozulması
Tükenmişlik Sendromu Nasıl Önlenir?
Tükenmişlik belirtisinun önlenmesinde bireylere ve toplumlara birtakım görevler düşer. Bu problemda, amaçlarin ve belirtiların farkında olmak mühimdir. İşle alakalı bir bıkkınlık olmaması amacıyla şahıslar bir işe başlamadan evvelce işle alakalı ayrıntılı incelemeler yapmalıdır. İşin risklerini ve zorluklarını bilmelidir. Bunları bilerek eskiden tedbirini almalıdır. Bireylere “hayır” diyebilme yetisi kazandırılmalıdır. Hem de şahıs ev ilişkileri ve iş ilişkileri arasındaki ayrımı net yapmalıdır.
Tükenmişlik Sendromu İle Başa Çıkma Yolları Nelerdir?
Hepimizin uygulayabileceği Tükenmişlik belirtisi ile kafaya çıkma yolları mevcuttur.
- Toplum içi bağlılığın sağlanması
- Takım çalışmalarına destek verilmesi
- Hizmet içi eğitimlerin yapılması
- Çalışma saatlerinin kısa tutulması
- Sosyal etkinliklere yer verilmesi
- Yönetim doğrulusunda destek sağlanması
- Bireysel gelişimin desteklenmesi
- Herkese adil bir şekilde davranılması
- Yeterli iletişimin olması
- Yetki ve sorumlulukların iyi paylaştırılması
- Kariyer amacıyla ideal ortamın olması
Tükenmişlik Sendromu Tedavisi Nasıldır?
Tükenmişlik belirtisi tedavisinde amaçlar ve neticeler beraber ele alınır. Eğer depresyon da hastalığın bir parçası haluna gelmesi o durumda tedavi tavsite edilir ve hasta bu sürede işine biraz ara vermelidir. Tedavi esnasında ilk olarak uyku bozukluğu giderilmeye çalışılır. Birkaç gün ortamında bu problem giderilmelidir. Eğer hal ağır ilerliyorsa iş izni arttırılmalı ve tedavi daha iyi ilerlemelidir. Depresyon bu evrede daha da ilerlemişse bir psikiyatrdan destek alınmalıdır. Hasta kesinlikle tedavi randevularına saatinde gelmelidir.
Her hastalıkta bulunduğu gibi Tükenmişlik belirtisinde da iyileşmeye inanmak gerekir. Bu hususta üç mühim tavsiye verilir.
Tanımlama: Hastalık semptomlarının iyi bir şekilde gözlemlenerek tükenmişliğin belirleme edilmesi
Esneklik: Gerilime karşı baş edebilmek amacıyla fiziksel ve duygusal ilgi arttırmak
Tersine çevirme: Hastalık hasarıyla baş edebilmek amacıyla destek almak
Tükenmişlik belirtisi bireysel olarak planlanır. İki değişik tedavi uygulanır. Bunlar psikolojik ve farmokolojik tedavilerdir. Bazı hallerde şunlar tek tek kullanılırken birtakım hallerde da ikisi beraber kullanılır. Hasta muhakkak bu süreçte iyi uyumalıdır.
Psikolojik Tedavi: Özellikle tavsiye edilen tedavi yöntemidir. Özellikle tavsiye edilen tedavi yöntemidir. Bilişsel Davranışçı Terapi ile meseleye karşı çözüm üretilmeye çalışılır.
Farmokolojik Tedavi: Psikolojik tedavinin yeterli olmadığı hallerde kullanılır. İlaç tedavisi ile destek sağlanır. Ağır bilgilerı ortadan kaldırmak amacıyla birtakım durumlarda antidepresan da kullanılabilir.